Sự khác biệt giữa chất chống oxy hóa và chất bảo quản

Có thể bạn đã từng nghe nói rằng chất chống oxy hóa và chất bảo quản là những chất thường được dùng để kéo dài hạn sử dụng của mỹ phẩm. Và có một số người đã trộn lẫn hai thuật ngữ này với nhau khiến bạn khó mà phân biệt được chúng. Nhưng trên thực tế, chất chống oxy hóa và chất bảo quản có cơ chế hoạt động rất khác nhau để kéo dài thời hạn sử dụng của các sản phẩm mỹ phẩm. Và bây giờ chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu rõ về chúng nhé!

Chất chống oxy hóa và chất bảo quản là gì? Chúng có điểm gì khác biệt?

Chất chống oxy hóa ngăn chặn các thành phần gốc dầu (như dầu thực vật, vitamin) bị ôi thiu do phản ứng với oxy. Trong khi đó, chất bảo quản có nhiệm vụ ngăn chặn sự phát triển của vi sinh vật (vi khuẩn, nấm mốc, nấm men) trong các sản phẩm có chứa nước. Về cơ bản, một chất chống lại “sự hư hỏng hóa học”, chất còn lại chống lại “sự hư hỏng sinh học”.

Nhiều người, đặc biệt là những người làm mỹ phẩm handmade, thường nhầm lẫn giữa hai loại chất này. Cần hiểu đúng về một số thành phần phổ biến:

• Vitamin E (Tocopherol): Đây là tiêu chuẩn vàng cho chất chống oxy hóa trong mỹ phẩm, giúp bảo vệ các loại dầu không bị ôi. Nó không có khả năng kháng khuẩn.
• Tinh dầu Hương Thảo (Rosemary Oleoresin Extract – ROE): Là một chất chống oxy hóa tự nhiên mạnh mẽ, không phải là chất bảo quản.
• Chiết xuất Hạt bưởi (Grapefruit Seed Extract – GSE): Mặc dù có nhiều thông tin trái chiều, các nghiên cứu khoa học uy tín hiện nay cho thấy hoạt tính kháng khuẩn của GSE rất yếu hoặc không đáng kể, nó chủ yếu hoạt động như một chất chống oxy hóa.

Cho dù bạn có đọc hay nhìn thấy thông tin ở đâu, những chất này hiện tại sẽ không thể hoạt động hiệu quả như một hệ thống chất bảo quản phổ rộng trong sản phẩm chứa nước.

Xem thêm: Cách phân biệt giữa chất bảo quản và chất chống oxy hóa trong mỹ phẩm.

Chất chống oxy hóa trong mỹ phẩm thực chất là gì?

Là những hợp chất tự nhiên hay tổng hợp có khả năng làm chậm hoặc ngăn chặn quá trình oxy hóa gây ra bởi các gốc tự do. Trong mỹ phẩm, chúng bảo vệ các thành phần nhạy cảm như dầu, chất béo, và vitamin khỏi bị hư hỏng, biến chất, đổi màu hoặc đổi mùi khi tiếp xúc với không khí.

Các gốc tự do là những phân tử không ổn định được tạo ra do tác động của môi trường như tia UV, ô nhiễm. Khi chúng tấn công các thành phần trong mỹ phẩm, chúng sẽ gây ra một chuỗi phản ứng hóa học gọi là oxy hóa, làm suy giảm chất lượng sản phẩm. Chất chống oxy hóa sẽ “hy sinh” bản thân để trung hòa các gốc tự do này, bảo vệ sự toàn vẹn của sản phẩm.

Chất bảo quản trong mỹ phẩm có vai trò gì?

Là các hóa chất tự nhiên hay tổng hợp được thêm vào sản phẩm (đặc biệt là sản phẩm chứa nước) để ngăn ngừa hoặc làm chậm sự hư hỏng gây ra bởi sự phát triển của vi sinh vật. Chúng đảm bảo sản phẩm an toàn để sử dụng trong suốt vòng đời, tránh nguy cơ nhiễm khuẩn có thể gây hại cho da.

Các sản phẩm như thực phẩm, dược phẩm, sơn, và đặc biệt là mỹ phẩm chứa nước đều là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn và nấm mốc phát triển. Chất bảo quản có thể hoạt động độc lập hoặc kết hợp với nhau để tạo thành một hệ thống bảo vệ phổ rộng, chống lại nhiều loại vi sinh vật khác nhau.

Cơ chế hoạt động của chất chống oxy hóa và chất bảo quản khác nhau như thế nào?

Chất chống oxy hóa hoạt động ở cấp độ phân tử, ngăn chặn các phản ứng hóa học liên quan đến oxy. Trong khi đó, chất bảo quản hoạt động ở cấp độ tế bào, ức chế hoặc tiêu diệt các vi sinh vật sống. Chúng giải quyết hai vấn đề hoàn toàn khác nhau: một là sự xuống cấp của thành phần, hai là sự ô nhiễm vi sinh.

Cơ chế hoạt động chi tiết của chất chống oxy hóa?

Nhiều thành phần mỹ phẩm, đặc biệt là các loại dầu thực vật chứa axit béo không bão hòa, rất dễ bị oxy hóa. Khi tiếp xúc với oxy, ánh sáng và nhiệt độ, các liên kết đôi trong chuỗi axit béo sẽ bị phá vỡ, tạo ra các hợp chất mới có mùi khó chịu (mùi ôi, gắt) và có thể gây kích ứng da. Chất chống oxy hóa hoạt động bằng cách hiến tặng một electron cho gốc tự do, làm ổn định nó và ngăn chặn chuỗi phản ứng phá hủy. Điều này giúp kéo dài đáng kể “tuổi thọ” của các loại dầu và các sản phẩm chứa chúng, đảm bảo chúng ta không phải sử dụng sản phẩm bị ôi lên da.

Cơ chế hoạt động chi tiết của chất bảo quản?

Bất kỳ sản phẩm nào chứa nước (kem dưỡng, lotion, toner, gel…) đều là một “bữa tiệc” cho vi sinh vật. Mỗi khi chúng ta mở nắp và dùng tay lấy sản phẩm, chúng ta vô tình đưa vào hàng triệu vi sinh vật từ ngón tay và không khí. Nếu không có chất bảo quản, chúng sẽ sinh sôi nảy nở một cách nhanh chóng, làm hỏng sản phẩm và có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho da như viêm da, mụn trứng cá, nhiễm trùng. Chất bảo quản hoạt động bằng cách phá vỡ màng tế bào của vi sinh vật, can thiệp vào quá trình trao đổi chất của chúng, hoặc tạo ra một môi trường mà chúng không thể tồn tại và phát triển. Điều này đảm bảo sản phẩm vẫn an toàn về mặt vi sinh trong suốt thời gian sử dụng.

Vậy vai trò chính của chất chống oxy hóa và chất bảo quản là gì?

Vai trò chung của chúng là đảm bảo cho sản phẩm mỹ phẩm chúng ta dùng không bị hỏng, giữ được chất lượng và sự an toàn từ khi sản xuất đến khi hết hạn sử dụng. Nhờ chúng, sản phẩm có thể có hạn sử dụng sau khi mở nắp (PAO – Period After Opening) từ 3, 6 đến 12 tháng hoặc lâu hơn.

Tóm lại, chúng là những “vệ sĩ” thầm lặng, một người bảo vệ khỏi các tác nhân hóa học từ môi trường (oxy), người còn lại bảo vệ khỏi các tác nhân sinh học (vi sinh vật). Sự kết hợp của chúng giúp tạo nên những sản phẩm vừa hiệu quả, vừa an toàn cho người tiêu dùng.

Xem thêm: Vai trò của vitamin E như một chất chống oxy hóa tự nhiên tuyệt vời.

Có thể thay thế chất chống oxy hóa và chất bảo quản cho nhau được không?

Tất nhiên câu trả lời là **KHÔNG**. Chất chống oxy hóa sẽ không bảo vệ sản phẩm của bạn khỏi bị nhiễm vi sinh vật. Và chất bảo quản sẽ hoàn toàn không có tác dụng ngăn chặn quá trình oxy hóa. Mỗi chất giải quyết một vấn đề riêng biệt và cần được sử dụng đúng mục đích.

Việc sử dụng sai mục đích sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Ví dụ, nếu bạn chỉ dùng Vitamin E (chất chống oxy hóa) trong một hũ kem dưỡng chứa nước, sản phẩm đó gần như chắc chắn sẽ bị nhiễm khuẩn sau vài ngày sử dụng. Ngược lại, nếu bạn chỉ dùng chất bảo quản trong một chai dầu dưỡng da mặt, chai dầu đó vẫn sẽ bị ôi thiu theo thời gian. Do đó, điều quan trọng là phải biết sản phẩm của bạn cần loại bảo vệ nào. Một sản phẩm phức tạp như kem dưỡng (nhũ tương dầu trong nước) sẽ cần cả hai: chất bảo quản để bảo vệ pha nước và chất chống oxy hóa để bảo vệ pha dầu.

Vì sao chất bảo quản và chất chống oxy hóa lại đặc biệt quan trọng trong mỹ phẩm tự nhiên?

Bởi vì các sản phẩm mỹ phẩm tự nhiên thường chứa nhiều thành phần hữu cơ (dầu thực vật, chiết xuất, nước cất hoa…) vốn là môi trường lý tưởng cho vi sinh vật phát triển và cũng rất dễ bị oxy hóa. Do đó, chúng cần được bảo vệ cẩn thận hơn các sản phẩm dùng thành phần tổng hợp vốn ổn định hơn.

Bản chất của mỹ phẩm tự nhiên là sử dụng các thành phần ít qua xử lý, giữ lại nhiều dưỡng chất, nhưng điều này cũng đồng nghĩa với việc chúng “mong manh” hơn. Thời hạn sử dụng của chúng thường ngắn hơn. Vì vậy, việc bổ sung chất chống oxy hóa và chất bảo quản là bước đi bắt buộc để đảm bảo an toàn và chất lượng.

• Các sản phẩm có chứa gốc nước (ví dụ như gel, toner, essence, lotion, kem,…) BẮT BUỘC phải chứa chất bảo quản để ngăn ngừa sự hư hỏng của vi sinh vật.
• Các sản phẩm có chứa gốc dầu (hoặc các thành phần khác có xu hướng oxy hóa nhanh), cần phải chứa chất chống oxy hóa để làm chậm quá trình ôi thiu. Ví dụ như: son dưỡng môi, bơ dưỡng thể khan, kem dưỡng da, dầu dưỡng da mặt, sữa tắm dầu…

Tại sao chất bảo quản lại thường bị kỳ thị trong cộng đồng mỹ phẩm handmade?

Chất bảo quản bị kỳ thị do những lo ngại về khả năng gây kích ứng da và mong muốn tạo ra sản phẩm “100% tự nhiên, không hóa chất”. Tuy nhiên, sự thật là rủi ro từ việc sử dụng một sản phẩm chứa nước bị nhiễm khuẩn (có thể gây viêm da, nhiễm trùng nặng) lớn hơn rất nhiều so với nguy cơ kích ứng từ chất bảo quản được sử dụng ở nồng độ cho phép theo quy định.

Rủi ro khi mỹ phẩm chứa nước không có chất bảo quản là gì?

Sử dụng một sản phẩm không được bảo quản tốt chẳng khác nào bôi một ổ vi khuẩn lên da. Điều này có thể dẫn đến mụn, viêm nang lông, chàm, viêm da tiếp xúc, và thậm chí là nhiễm trùng nghiêm trọng, đặc biệt nguy hiểm nếu bôi lên vùng da có vết thương hở hoặc vùng mắt. Sự thật là mặc dù chất bảo quản có thể có một số tác động tiêu cực (dù sao thì chúng cũng độc hại đối với vi sinh vật) nhưng chúng vẫn an toàn hơn rất nhiều khi sử dụng so với việc sử dụng các sản phẩm không được bảo quản đúng cách.

Quy tắc an toàn khi sử dụng chất bảo quản trong mỹ phẩm là gì?

Các cơ quan quản lý trên toàn thế giới, như Cục quản lý Dược (Việt Nam), FDA (Mỹ) hay Ủy ban Châu Âu, đều có những quy định rất nghiêm ngặt về việc sử dụng chất bảo quản. Các chất bảo quản được cấp phép sử dụng trong mỹ phẩm đều đã trải qua nhiều nghiên cứu về độc tính và được coi là an toàn khi dùng ở nồng độ cho phép (thường chỉ từ 0.1% đến 1%). Tế bào da của con người có cấu trúc phức tạp và khả năng phòng vệ tốt hơn nhiều so với tế bào vi khuẩn đơn giản. Do đó, ở nồng độ thấp, chúng có thể tiêu diệt vi sinh vật nhưng lại không gây hại đáng kể cho da người. Hầu hết các quy định trên toàn thế giới đều yêu cầu các sản phẩm mỹ phẩm phải được bảo vệ khỏi sự hư hỏng do vi sinh vật gây ra.

Làm thế nào để tạo ra các sản phẩm chăm sóc da tự nhiên an toàn?

Để tạo ra sản phẩm an toàn, người sản xuất cần trang bị kiến thức chuyên sâu về hóa học mỹ phẩm, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất hợp vệ sinh (FDA), sử dụng đúng chất bảo quản và chất chống oxy hóa với tỷ lệ phù hợp, và lý tưởng nhất là thực hiện các kiểm nghiệm cần thiết (như Challenge Test) để đảm bảo sự ổn định và an toàn của sản phẩm.

• Trang bị kiến thức khoa học vững chắc để phân biệt thông tin đúng và sai.
• Tập trung phát triển kỹ năng thực hành, công thức hóa sản phẩm một cách bài bản.
• Hiểu rõ về từng loại nguyên liệu, bao gồm cả dữ liệu an toàn và yêu cầu cụ thể khi sử dụng.
• Sử dụng đúng nguyên liệu, đúng mục đích, đúng liều lượng theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
• Phát triển kiến thức tốt về các thành phần chức năng: chất bảo quản, chất nhũ hóa, chất chống oxy hóa, chất làm đặc và chất ổn định.
• Tìm hiểu về giải phẫu và sinh lý da để tạo ra sản phẩm phù hợp.
• Sử dụng thiết bị chuyên dụng, sạch sẽ, và tuân thủ quy trình sản xuất tốt (FDA).
• Tìm kiếm sự hướng dẫn từ các chuyên gia, dược sĩ, hoặc các đơn vị có chuyên môn.

Tìm mua chất chống oxy hóa và chất bảo quản uy tín, chất lượng ở đâu?

Labcos là một đơn vị kinh doanh chiến lược (SBU) thuộc Stella Kinetics, ra đời với sứ mệnh trở thành giải pháp toàn diện về nguyên liệu mỹ phẩm, bao gồm cả chất chống oxy hóa và chất bảo quản. Với nguồn hàng ổn định, chất lượng được kiểm soát, đội ngũ R&D chuyên môn cao và nhà máy đạt chuẩn FDA, Labcos là lựa chọn đáng tin cậy cho các doanh nghiệp và cá nhân sản xuất mỹ phẩm.

Nếu bạn đang tìm kiếm một nguồn cung cấp nguyên liệu đáng tin cậy, Labcos chính là câu trả lời. Chúng tôi cam kết mang đến những sản phẩm chất lượng với giá cả cạnh tranh nhất.

Xem thêm: Phương pháp bảo quản mỹ phẩm tự nhiên không cần dùng hóa chất.

Tại sao lại chọn Labcos?

• Đa dạng sản phẩm: Với hơn 500 nguyên liệu và 300 sản phẩm công thức đã được nghiên cứu và phát triển.
• Chất lượng đảm bảo: Nguồn nguyên liệu ổn định, tất cả đều đi kèm với Giấy chứng nhận Phân tích (COA) và/hoặc Giấy chứng nhận Xuất xứ (CO).
• Chuỗi cung ứng hoàn thiện: Từ nông trại đến nhà máy trong và ngoài nước, đảm bảo truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
• Đội ngũ chuyên gia: Đội ngũ R&D gồm các dược sỹ, thạc sĩ/tiến sĩ có chuyên môn và kinh nghiệm, sẵn sàng tư vấn chuyên sâu cho từng nhu cầu của khách hàng.
• Cơ sở vật chất hiện đại: Nhà máy đạt chuẩn FDA (Thực hành tốt sản xuất mỹ phẩm).

Liên hệ ngay với Labcos qua hotline (+84) 902 666 746 hoặc truy cập website labcos.com.vn để được hỗ trợ trong thời gian sớm nhất.